Sức mạnh của một bậc thầy rê dắt: Quyết định đội vô địch Champions League

Tầm quan trọng của rê bóng trong bóng đá hiện đại

“Trong thời đại ngày nay, đội của bạn sẽ không thể làm được gì nhiều nếu không có những cầu thủ rê bóng điêu luyện,” Pep Guardiola nói cách đây vài năm, khi Manchester City bắt đầu chiêu mộ những cầu thủ rê bóng lão luyện như thể họ đang mua sắm ở Costco.

Guardiola giải thích lý do đằng sau nhận định này: “Việc tấn công một hàng phòng ngự được tổ chức tốt trước khung thành là điều không thể nếu không có một cầu thủ biết rê bóng và tạo lợi thế cho đồng đội”.

Như thường lệ, Pep Guardiola luôn đi đầu trong các xu hướng của bóng đá hiện đại. Và điều thú vị nhất khi Champions League trở lại là gì? Đó không phải là đôi dép của Bờ Biển Ngà hay chiếc áo phao mà Taylor Swift đã mặc ở NFL, mà là một cầu thủ có thể rê bóng từ cánh.

Do ảnh hưởng của lối chơi vị trí trong bóng đá Hà Lan và Tây Ban Nha, nhiều đội bóng châu Âu hiện nay xây dựng lối chơi kiểm soát bóng chậm và triển khai cầu thủ tấn công chơi rộng, sát biên để mở rộng địa bàn hoạt động trên sân. Để ngăn chặn các pha phản công, một số đội sẽ giữ một hoặc hai hậu vệ cánh lùi sâu hơn thay vì đẩy họ về phía trước để chồng lên các pha chạy cánh của các cầu thủ chạy cánh. Họ sẽ để các tiền vệ cánh chơi độc lập để xuyên thủng hàng phòng ngự có tổ chức.

Bước tiếp theo trong việc xây dựng một đội có lối chơi này là chiêu mộ những cầu thủ tấn công có thể thường xuyên thực hiện các động tác rê bóng độc lập. Công việc của những cầu thủ này không chỉ là rê bóng qua đối thủ mà còn sẵn sàng vào vòng cấm sau thời gian dài kiểm soát bóng để phá vỡ hàng phòng ngự hai đội trong khu vực bị chặn. Hầu hết các ứng cử viên cho chức vô địch Champions League đều dựa vào những cầu thủ chạy cánh như vậy, thậm chí đôi khi mỗi bên có một cầu thủ.

Để đơn giản hóa việc đo lường sự thay đổi chiến thuật nói trên, chúng ta có thể gọi đó là “hành động rê bóng”. Khi một cầu thủ nhận đường chuyền từ cánh, họ có hai cách để làm phiền hàng phòng ngự đối phương bằng kỹ năng rê bóng của mình. Một là cố gắng rê bóng qua các hậu vệ và đánh bại họ. Hai là đưa bóng đến đủ gần khung thành để khiến hậu vệ cánh đối phương mất vị trí. Nếu bạn có thể rê bóng qua đối thủ thành công hoặc rê bóng về phía trước khi nhận bóng từ cánh, bạn có “hành động rê bóng”.

Chúng ta có thể thấy sự điên cuồng của các bậc thầy rê bóng ở Premier League – nơi số lần rê bóng đã tăng hơn 30% kể từ mùa giải 2018/19. Ở Champions League, con số này tăng chậm hơn một chút, nhưng giai đoạn vòng bảng mùa này cũng chứng kiến số lần rê bóng tăng mạnh lên 14 lần mỗi trận. Trung bình trong 5 mùa giải trước chỉ là 11 bàn/trận.

Trong số 12 đội dẫn đầu về hoạt động rê bóng ở vòng bảng Champions League, có 10 đội đã lọt vào vòng 16 đội. Tìm cách xuyên thủng hàng phòng ngự có tổ chức là một thách thức đối với các đội giàu có, nhưng ở Champions League mùa này, PSV Eindhoven và Real Sociedad là hai đội dẫn đầu về khả năng rê bóng. Xếp thứ 6 hay thứ 7 ở hạng mục này không có nghĩa là Manchester City hay Arsenal không nỗ lực đưa bóng đến London trong trận chung kết.

Ở vòng bảng, không ai có nhiều pha rê bóng hơn Takefusa Kubo của Real Sociedad và Johan Bakayoko của PSV.

Nhưng điều thú vị ở bảng xếp hạng này chính là sự đa dạng trong phong cách rê bóng của mỗi cầu thủ. Về bản chất, họ đều làm những việc tương tự nhau, đó là đưa bóng đến gần đường biên rồi rê bóng qua hàng phòng ngự đối phương, nhưng cách giải thích của mỗi cầu thủ về phong cách rê bóng của họ mang tính cá nhân hóa cao. Nó giống như những biểu tượng cảm xúc trên Instagram hay một hình xăm bí ẩn.

Ngày nay, dường như không có sự đồng thuận cụ thể nào về việc các cầu thủ chạy cánh nên phát triển như thế nào. Ở những thời đại trước, các cầu thủ chạy cánh sẽ phát triển kỹ năng rê bóng qua đối thủ. Ví dụ, các cầu thủ chạy cánh thực hiện các pha đánh đầu tạt bóng vào những năm 90 hoặc các chuyên gia cắt bóng sẽ tập trung phát triển kỹ năng này. Nhưng bây giờ nó có thể được phát triển bởi bất cứ ai.

Cũng không có thỏa thuận nhất trí nào về cách các cầu thủ chạy cánh nên phát triển kỹ năng rê bóng của mình. Ví dụ, Raphinha của Barcelona có xu hướng cắt vào trong bằng chân trái khi nhận bóng từ cánh. Từ đây, anh sẽ hở cơ thể để thực hiện động tác cắt vào trong hoặc chuyền bóng trở lại cho các tiền vệ. Nhưng nếu tình huống xảy ra gần khung thành, Raphinha sẽ bật chân phải trước khi rê bóng ngược chiều trong vòng cấm.

Nhưng rê bóng và cắt vào trong là đủ rồi, còn những động tác dứt điểm thì sao? Biểu đồ dưới đây cho thấy một số dữ liệu về điều này. Hình ảnh dưới đây cho thấy tần suất hành động mà các cầu thủ thực hiện khi nhận bóng từ cánh ở vòng bảng Champions League mùa này. Biểu đồ này bao gồm các chuỗi hành động liên tục không bị gián đoạn bởi người chơi nên con số có thể cộng lại lên tới hơn 100%. Điều này là do một cầu thủ có thể rê bóng qua hậu vệ, thực hiện động tác rê bóng về phía trước và sau đó chuyền bóng vào vòng cấm chỉ bằng một lần cầm bóng.

6 trận đấu vòng bảng chưa đủ để rút ra quá nhiều kết luận nên chúng ta cần thận trọng khi đưa ra quá nhiều phân tích về vấn đề này. Tuy nhiên, vẫn có một số khác biệt thú vị trong cách các cầu thủ tấn công cố gắng thực hiện bóng.

Johan Bakayoko của PSV nổi bật là một trong hai cầu thủ ở bảng xếp hạng trên, rê bóng qua hậu vệ nhiều hơn là thực hiện rê bóng về phía trước. Anh ấy cũng là cầu thủ duy nhất có xu hướng chuyển các hành động nhận bóng thành đường tạt bóng hơn bất kỳ kiểu đường chuyền nào khác. Bakayoko đủ nhanh để rê bóng như Doku ở Man City, nhưng kỹ năng rê bóng của anh tinh tế và khó đoán hơn nhiều. Anh ấy giống như một phiên bản của Takefusa Kubo nhưng nhanh nhẹn hơn rất nhiều.

Thay vì lao về phía biên để tạt bóng đơn giản, động tác đặc trưng của Bakayoko là thu hút sự chú ý của hậu vệ đối phương từ quả phạt góc. Từ đây, anh ta sẽ thực hiện một động tác cắt vào trong ở kênh trung tâm để sau đó thực hiện đường chuyền cho một cầu thủ ở cột xa. Đây là đường chuyền mà bạn sẽ thường thấy ở những tiền vệ như Martin Odegaard hay Joshua Kimmich, nhưng những tiền vệ này dựa vào những cầu thủ chạy cánh biết rê bóng để tạo khoảng trống rồi trả bóng lại cho họ. Nhưng Bakayoko thì khác, anh có thể làm tất cả những điều đó một mình.

Nếu Guardiola đúng về hướng đi của trận đấu, chúng ta sẽ thấy nhiều đổi mới hơn trong tương lai gần. Điều này bao gồm những thay đổi từ chính Manchester City (đội dẫn đầu trong các hành động rê bóng). Đừng ngạc nhiên nếu con đường đến cúp năm nay bắt đầu bằng một pha triển khai chậm và kết thúc bằng một pha rê bóng xuất sắc từ cả hai cánh.

Nguồn: Tại sao một tay rê bóng điêu luyện có thể quyết định ai vô địch Champions League – John Muller (The Athletic)